DOSTLUKLARIMIZ YALNIZLIKLARIMIZ

Rahmetli anac���m bana �ok k�zard�. "Sen ne bi�im adams�n o�lum, k�t diye adam�n y�z�ne 
s�yleyiveriyorsun, ay�p de�il mi?" derdi. Anac���m, benim pek �ok yan�ma al��amad��� gibi, 
do�ruculu�uma da al��amam��t�. "Ya s�yleyeceksin, ya da susacaks�n anac���m, ortas� yok 
bu i�in" derdim. Annem bu huyumu ilerde de�i�tirece�ime inan�yordu. Kendisi kimseye g�z�n�n 
�st�nde ka��n var demezdi, neme gerek diye d���n�r, do�rulardan sak�n�rd�. Bu y�zden bir tane
bile ger�ek dostu olmad�. Y�z�ne g�lenleri dost sanarak ya�ad� ve �ld�.

Benim ka� tane ger�ek dostum oldu, bunu bilemiyorum. Ama ben dostlu�u her zaman apa��kl�k 
diye anlad�m. Beni e�lendirecek kimselere gereksinimim yoktu, ben insan olan insan� ar�yordum. 
Yaln�z kalmay� pek g�zel becerebilen biri, ayr�ca da yaln�zl�kta daha verimli oldu�unu sezen biri 
sokakta dost aramaya ��kmayacakt�r. Y�llar �nce b�y�k o�lum kayg�lan�rd�. "Baba, g�nlerdir 
kimseyle tek s�z etmedin, b�yle giderse ��ld�racaks�n" derdi zaman zaman. Yaln�zl�ktan deliye 
d�nmedi�imi g�rd�. Kendiyle bar���k insanlar�n �zel olarak birilerine gereksinimi yoktur.

Yaln�z kalmay� pek iyi bilirim ama dostlu�a �nem vermekten de geri kalmam. Dostlar�m�n benim 
gibi duyup benim gibi d���nmeleri gerekmez. Ger�ek anlamda insan y�re�i ta��yan her ki�iyi 
kendime yak�n duyar�m. Ben sosyalistim, dostlar�m da sosyalist olmal�d�r gibi form�llerim yoktur 
benim. Dostluklar�n�z� d�nya g�r��leri gibi kat� belirleyiciler �zerine kurarsan�z h�srana u�rars�n�z. 
Dost bir hesaps�z ki�idir, �nyarg�s�z ki�idir. Dostlar birbirlerinden bir �ey beklemezler ama birbirlerine 
alabildi�ine vermeye haz�rd�rlar.

Ben yapay dostluklardan, dernek ya da kl�p dostluklar�ndan korkar�m. Kapal� toplumsal dizgeler 
i�inde dostluk ger�ekle�mez, ancak ��kar ortakl��� olu�abilir. Bu ortamlarda insanlar�n birbirlerini 
g�rd�klerinde kocaman kocaman naralar atmalar� sevginin b�y�kl���nden de�ildir, bo� bir 
g�stergedir. "Vay, Hasan'c���m, ne haber yahu, �zledik anam be!" Birbirlerini �zlerler �zlemesine 
de, birbirlerini bir kuru fasulyeyle olsun evlerinde a��rlamay� d���nmezler. Dostlar�n d��ar�da 
bulu�malar� benim sinirime dokunur. Bizim i�in ya hep, ya hi� form�l� ge�erlidir. �airin dedi�i 
gibi: "Ya hi� yokmu�sun gibi unutulursun/Ya bir dakika bile ��kmazs�n ak�ldan".

Ben bir adam� evime �a��rd�m m�, rak�s�n� elimle barda��na koydum mu, ona g�zel lezzetler 
tatt�rmak i�in saatlerimi harcad�m m� tamamd�r. O art�k benim dostumdur. �lk gelecekler 
tedirgindirler. Gelmeyelim, zahmet vermeyelim gibi s�zler gevelerler. Derim ki onlara: "Sak�n 
tedirgin olmay�n, istemesem �a��rmam sizi; hem bize resmi konuk gelmez, gelenler 
dostlar�m�zd�r, o da sofraya iki tabak daha koymak anlam�na gelir ancak". Bizler yemekli 
yak�nl�klarda ��kar elde etmeye �al��acak kadar baya�� insanlar de�ilizdir. Dostlar�m�z�n 
zaten bir ��kar� olamaz, �iirimizden ba�ka insanlara verebilecek bir �eyimiz yoktur.

Dostlar aras�nda pis insanlar dola��rlar. Bunlar kafalar�nda tilkiler, �akallar, fareler, y�lanlar, 
k�pekler gezdiren sefillerdir. Oradan oraya s�z ta��yarak dostlar�n aras�n� a�maya �al���rlar. 
"Bak senin i�in ne dedi, biliyor musun, ��yle ��yle dedi". Ka� kere dostlar�ma s�ylemi�imdir; 
"bu t�r adamlardan biri size gelir de "Af�ar sizin i�in ��yle dedi" gibilerden oyunlar �evirmeye 
y�nelirse onlar� dinleyin, ama sonra konu�ulanlar� bana iletin ve beni de dinleyin". Dostlar�m 
pekiyi derler, ama yapmazlar. Bir de bakar�m i�lerinden biri buruluvermi�. Zaman zaman 
birilerini sorarlar benden, ya hi�bir �ey s�ylemem, susar�m, ya da "D�nyan�n en efendi 
adam�d�r" gibilerden, "Al�a��n biridir" gibilerden a��k belirlemelerde bulunurum.

Rahmetli anac���m uyansa, huyumun de�i�medi�ini g�rse ne �ok �z�lecektir. ��nk� o 
do�ruculu�umu gen�li�ime veriyor, ileride iyile�ece�imi d���n�yordu. D�nyan�n en kolay 
�eyi bizim i�in bir insan� �lesiye sevmektir ve ayn� zamanda bir ��rp�da g�zden 
��karmakt�r. Biz a��kl�lar�n, apa��kl�klar�n insan�y�z. Ge�enlerde bir arkada��m, 
bir ba�ka arkada��m�z i�in "O a��k konu�amaz, senin gibi de�il o, boynunu kessen 
do�rudan do�ruya s�yleyemez" dedi. "Patlas�n, a��k s�ylemiyorsa patlas�n" dedim 
ben de. A��k s�ylemeyen dostu ne yapacaks�n! �u �udur, bu da budur diyemeyecek 
kadar korkarsa bir asdam, onun dostlu�una nas�l g�veneceksin? Ben s�z� dostumun 
dilinin alt�ndan c�mb�zla �ekmeyi hi� mi hi� d���nmedim.

Her g�n bana on kere yalan s�yleyeceksin, sonra benim dostum oldu�unu s�yleyeceksin, 
olmaz bu. Dostlar birbirlerinin eksikliklerini ya g�rmezden gelirler ya da gidermeye �al���rlar. 
Giderilemeyen olumsuz �zelliklerine kar��n sevebiliyor musunuz bir dostunuzu? O zaman siz 
ger�ek dostsunuz. Bir dosttan yalanc� diye uzakla�abilirsiniz, ama cimri diye uzakla�amazs�n�z. 
��nk� o istemeden, kendine kar��n, hatta kendini rezil etti�ini bile bile cimridir. Cimrilik bir 
hastal�kt�r, hastay� b�rak�p gitmek olur mu! Yalanc�y�, nadan�, ars�z�, ��ka��t��y� dost diye 
yan�n�zda gezdirir misiniz? Ger�ek dost insani zay�fl�klar� ba���lamay� bilir.

Bir dostum benim de�er vermedi�im bir kurumdan �d�l ald�, sonra da kendini kutlamam� istedi. 
Oysa ben ona daha �nce o kurumdan �d�l almamas�n� s�ylemi�tim. �d�l� bal gibi ald�, ben bir 
�ey demedim. Bunu bir insani zay�fl�k olarak de�erlendirdim. B�yle bir zay�fl�k i�in dostumu 
g�zden ��karamazd�m do�rusu. Ama dostum ben,i g�zden ��kard�. Gerek�esi �uydu: Dostlar 
ayn� duygular�, ayn� d���nceleri payla�mal�lar, dolay�s�yla sen beni kutlamal�s�n, kutlamad���n 
yerde bu dostluk biter. Yapma etme dedim, ama dinletemedim. Arkada��m dostlu�u kesti�i gibi 
selam� sabah� da kesti. �imdi beni g�rd��� zaman yolunu de�i�tiriyor.

Ne olursa olsun geriye bir selam�m�z kalmal�. Yolda ayak�st� nas�ls�n iyi misin diye bir iki s�z 
s�yleyebilmeliyiz, sonra da kendi yolumuza gidebilmeliyiz. Darg�nl�klara, k�sk�nl�klere ne gerek 
var? Birine selam vermemek ne �irkin! Dostluklar y�r�medi�i zaman geriye toplumsal bir gereklilik 
olarak arkada�l��a benzer bir �ey kalmal�. Bundan b�yle hi� g�venemeyece�iniz, sevemeyece�iniz 
biriyle de oturup bir �ay i�ebilir, havalardan ve sulardan, siyasi durumun karga�al���ndan, 
pahal�l�ktan, gazetelerin bo�lu�undan s�zedebilirsiniz. Bu ikiy�zl�l�k m�d�r? Hay�r, de�ildir. 
Toplumsal ya�am bize sevemeyece�imiz insanlar� saymam�z gerekti�ini ��retmi�tir. Her insan 
de�erlidir, biz oan dost g�z�yle bakmasak da. Her �ey eskisi gibi olsayd� daha iyi olmaz m�yd�? 
Elbette olurdu. Ama g�zellikleri yalanlar, ikiy�zl�l�kler, a��k olamay��lar ald� g�t�rd�. �imdi 
art�k sayg�yla yetinme zaman�d�r.

Dostlar�m, ne olursunuz a��k olun, a��k a��k ele�tirin, a��k a��k olmaz deyin, a��k a��k s�v�n 
say�n. Kapal�l�k d�r�stl�kle ba�da�m�yor. Kim ne derse desin, her kapal�l�kta bir sayg�s�zl�k 
yat�yor boylu boyunca. Gelin siz de a��k olmay� ��renin. Zarar� yok, birileri size densiz desinler. 
�kiy�zl� olmaktansa densiz olmal� insan. A��kl�k densizlik de�il ya. �u �� g�nl�k d�nyada de�er 
mi kapal�l��a?


Af�ar Timu�in
 

�nceki    Sonraki